Woensdag 29 augustus

Woensdag 29 augustus
Heerlijk gewerkt aan de afscheidsscene tussen Irina en haar baron. Heerlijk klinkt pathetisch, maar ik heb geen ander woord in de aanbieding, het was heerlijk: iedereen later laten komen behalve die genoemde twee, in een leeg lokaal dorst ik me open op te stellen, voel me vaak belemmerd door zoveel mensen om me heen, klinkt ook weer aandachttrekkerig voor een toch redelijk ervaren regisseur zoals ik me langzamerhand wel voel. Het werk behelsde een regel of twintig, gevuld met aftastende woorden rond een verzwegen duel aan de vooravond van een ingewikkeld tot stand gekomen huwelijk. Irina bekent voor de zoveelste maal voor haar aanstaande geen liefde te kunnen voelen, maar hem trouw te beloven en goed voor hem te zullen zijn. De niet aan het wankelen te brengen liefde van haar baron is wel haar toeverlaat, haar steunpunt. Zo bespraken we al werkend de scene, zo lokten we elkaar uit onze tenten en toen gebeurde het toneelwondertje: Irina vleide zich tegen de borst van haar baron en vertelde hem haar schokkende teksten zo liefdevol, zo smekend om liefde, zo verlangend naar liefde dat het bijna een geluksmoment uit een bouquet-reeks dreigde te worden, ware het niet dat de baron nu op zijn beurt geen weerwoord had. Wat is liefhebben wanneer er geen verliefdheid aan ten grondslag ligt? Een fantoomgevoel? Misschien is Irina's onvermogen wel de garantie voor een gelukkig leven, en vindt zij aan het einde van de reis van het stuk haar evenwicht.

"Maar waarom ben je zo onrustig, wat is er gebeurd gisterenavond? " "Ik ben zo terug, ik heb nog geen koffie gehad, zet je wat koffie klaar?" En daar verdwijnt de baron op weg naar het duel om neergeschoten te worden. Heftig, heftig. Voorzichtig vroeg ik de acteurs de scene nog een keer te spelen, om elkaar te overtuigen dat we misschien wel op een goede weg waren. Er druppelden een paar collega's binnen, de interpretatie bleef overeind, zullen we maar zeggen, het was opgevallen, en mooi bevonden. Eigenlijk vind ik alles wat deze acteurs spelen zo mooi zo goed dat ik achterdochtig word, aan alles twijfel, en niet meer zeker weet of ik de goede begeleider ben. Geef ik nu les, regisseer ik, geef ik speelgelegenheid? Ik weet het niet, misschien wel alle drie de mogelijkheden. Ik hoop het voor mijn trouwe volgelingen, ik wil ze niet teleurstellen.

Toen was vrij snel er na de hele club compleet en begonnen we onder leiding van Kroft de changementen in te studeren, de scene wijzigingen tussen de eerste en de tweede en tussen de tweede en de derde acte. Na veel uitgezoek kwamen we in achtentwintig seconden in het eerste geval en eenentwintig seconden tot soepele overgangen bij open doek. ( hiermee is nog niet het raadsel opgelost dat in een van de eerdere weblogs ter sprake kwam: beginnen we bij open doek, dat blijft voor de lezer een raadsel tot hij of zij de voorstelling bezoekt)

Na de lunch gingen we weer aantekeningen van de gisteren gehouden doorloop doornemen, nu die van mijn neef Vincent, en van Carline Brouwer, die mede haar handtekening onder de casting zette. Daar waren pittige opmerkingen bij, niet zo omzichtig geformuleerd als ik mijn opmerkingen omkleed. En dat is maar goed ook, heldere taal, daar is een proces als dit mee gediend. Ook is het geven van critiek een gevaar, een regisseur bepaalt het tempo van de voortgang, verhaasting van een proces door anderen kan schadelijk zijn, voorzichtigheid is geboden. Mijn werkwijze is mijn hele regieleven afgestemd op het werktempo van iedere acteur afzonderlijk, ieders vooruitgang speelt zich in andere tijdsregionen af.Daarom ben ik zo verguld met de aandacht van anderen die aan mij overlaten wat ik met hun opmerking doe of wil teweegbrengen. Een speler die op een doorloop veel te ver gaat maakt mij blij, dan heb ik houvast om de lijn van de rol te helpen bepalen.Mooi voorbeeld was gisteren Natasja die door alle roeien en ruiten ging, en als een wildeman door de handeling struinde, zo moedig, zo onvervaard. Door die inzet bleek de bron van Natasjas ongeluk, niemand let op haar, waardoor ze, de aanvankelijke buitenstaanster in dit overgevoelige milieu, alleen nog maar tot wraakgevoelens in staat bleek. Voor het stadium waarin we verkeren goud waard. Maar...ze moet de heldin van de voorstelling zijn in de visie van ons allen, en zo wordt ze de gehate nouveau riche, de zonnebank arrivee die met grote voeten door de poceleinen zusterkast beent. Ze moet gelijk hebben, dat gezeur van de zusters moet beeindigd worden en dat kan alleen met helderheid in de argumenten, en onze Natasja ervoer nu al repeterende glashard dat de liefdevolle benadering de enige kans was.
Ben ik duidelijk, gebruik ik nu geen geheimtaal? Vast wel, maar niet voor de speelster, we werden het volledig eens. Morgen zullen we zien waar dat op uit draait.

De rest van de dag besteedden we aan het samenstellen van een wensenlijst van de spelers voor fragmenten waar ze extra aandacht wilden. Irina kwam met een lijst van twintig uitgewerkte momenten waar ze bij haar zelf onduidelijkheden dacht waar te nemen. Ik beloofde haar die morgen secuur, in volgorde te behandelen. Dit was Woensdag, twee dagen voor de laatste doorloop voor we naar Amersfoort vertrekken om de generales in Schouwburg de Flint te gaan houden. (Hoe moet ik tijdens de generales een weblog bijhouden, wanneer we in twaalfurige werkdagen de laatste hand aan de zusters gaan leggen?)